Lyon bị giáng xuống Ligue 2: Sự tàn lụi của một đế chế hùng mạnh

Cầu thủ Lyon trong trận gặp Marseille tại Ligue 1, trên sân Groupama, thành phố Lyon, Pháp ngày 22/9/2024. Ảnh: Reuters

Từ đế chế hùng mạnh…

“Sư tử vùng Rhone” - biệt danh của Câu lạc bộ (CLB) Lyon, từng là một trong những niềm tự hào của bóng đá Pháp. Giai đoạn 2001-2008, Lyon đã tạo nên một kỷ nguyên vàng son trong lịch sử bóng đá Pháp khi 7 lần liên tiếp đăng quang Ligue 1.

Lyon thời kỳ này không chỉ thống trị trong nước, mà còn là một thế lực trên đấu trường châu Âu. Họ thường xuyên vượt qua vòng bảng Champions League, từng loại Real Madrid năm 2010, nhiều lần góp mặt ở tứ kết, bán kết. Sân Gerland lúc bấy giờ là pháo đài bất khả xâm phạm, nơi mà các đại gia châu Âu phải e dè.

Ngoài ra, điều đặc biệt ở Lyon thời kỳ hoàng kim chính là mô hình kinh doanh thông minh. Họ không chỉ mua sắm tài năng trẻ với giá rẻ, mà còn phát triển họ thành những ngôi sao, rồi bán với giá cao để tái đầu tư. Benzema, Essien, Juninho, Cris, Alexandre Lacazette là những minh chứng cho chính sách này.

Lyon đã tạo ra một chu trình kinh doanh bền vững, vừa có thành tích thể thao ấn tượng, vừa đảm bảo tài chính ổn định.

… Đến thời kỳ suy tàn

Không ai có thể đứng trên đỉnh cao mãi, mỗi đế chế hùng mạnh rồi cũng có lúc suy tàn và Lyon không ngoại lệ.

Kể từ sau khi đoạt chức vô địch Ligue 1 mùa giải 2007-2008, Lyon đã bắt đầu bị các đối thủ đuổi kịp. Sự xuất hiện của những “kẻ thách thức” giàu có như PSG, AS Monaco và sự trỗi dậy của Lille, Marseille đã khiến thế độc tôn của Lyon tại Ligue 1 bị phá vỡ. Từ mùa giải 2008-2009 đến nay, Lyon không còn vô địch Ligue 1 lần nào và điều đáng báo động hơn là việc xuống dốc không ngừng của họ.

Việc xây dựng sân vận động mới Groupama Stadium với chi phí lên tới 405 triệu euro có thể được xem là quyết định bước ngoặt trong lịch sử đội bóng, nhưng theo hướng tiêu cực. Mặc dù sân mới hiện đại và đẹp mắt, nhưng khoản nợ khổng lồ từ việc xây dựng đã trở thành gánh nặng đè lên vai CLB. Lyon đã phải thế chấp cả tương lai để có được một “ngôi nhà” xứng tầm, nhưng lại không có đủ thành tích, doanh thu để biện minh cho khoản đầu tư này. Thêm vào đó, chính sách chuyển nhượng của Lyon bắt đầu có những sai lầm nghiêm trọng. Thay vì duy trì mô hình mua rẻ bán đắt như trước, họ bắt đầu chi số tiền lớn cho những cầu thủ không phù hợp. Những thương vụ như Tanguy Ndombele (65 triệu euro), hoặc việc giữ chân những cầu thủ lão hóa với mức lương cao đã làm tăng gánh nặng tài chính.

Tình hình càng trở nên tồi tệ khi John Textor, tỷ phú người Mỹ, mua lại 87,5% cổ phần của CLB Lyon vào năm 2022. Textor hứa hẹn sẽ đưa Lyon trở lại đỉnh cao, nhưng thực tế ngược lại. Dưới sự quản lý của ông, Lyon đã tích lũy khoản nợ lên tới hơn 500 triệu euro, một con số khủng khiếp đối với bất kỳ đội bóng nào. Textor đã đầu tư vào nhiều CLB trên khắp thế giới như Crystal Palace, Botafogo, nhưng chiến lược đa dạng hóa này lại trở thành con dao 2 lưỡi.

Thay vì tập trung nguồn lực đầu tư vào Lyon, vị tỷ phú này lại chọn cách phân tán tài chính và liên tiếp dùng các khoản vay để duy trì hoạt động của các CLB. Điều này dẫn đến việc Lyon ngày càng nợ nhiều hơn, nhiều đến mức vượt ngoài khả năng kiểm soát của đội bóng. Cơ quan Giám sát tài chính bóng đá Pháp (DNCG) đã nhiều lần cảnh báo Lyon về tình hình tài chính, thậm chí đã áp đặt lệnh cấm chuyển nhượng từ cuối năm 2024. Tuy nhiên, Lyon và Textor dường như không nhận thức được mức độ nghiêm trọng của vấn đề hoặc đã quá muộn để có thể cứu vãn tình hình.

Tương lai mù mịt

Quyết định giáng Lyon xuống Ligue 2 của DNCG vào tháng 6-2025 đã gây chấn động làng bóng đá thế giới. Một đội từng 7 lần vô địch quốc gia, từng là niềm tự hào của bóng đá Pháp, giờ phải xuống chơi ở hạng 2 vì lý do tài chính. Đây là lần thứ 2 trong lịch sử bóng đá Pháp một đại gia bị giáng xuống hạng vì không thể quản lý tài chính.

Việc Lyon bị giáng xuống Ligue 2 được ESPN mô tả là “trận động đất lớn” đối với bóng đá Pháp. Nếu không kháng cáo thành công và không được thi đấu tại Ligue 1 mùa sau, Lyon sẽ phải đối mặt với cảnh mất đi các nhà tài trợ lớn và doanh thu từ bản quyền truyền hình, các cầu thủ thì tìm đường tháo chạy khỏi “con tàu đắm” khiến tình hình của đội bóng ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn.

Trần Duy