Phút 25 trên sân Montjuic, từ một pha bóng lộn xộn trong khu vực cấm địa Dortmund, trung vệ trẻ Pau Cubarsi tung cú sút bất ngờ. Raphinha nhanh như chớp ập vào, đá nối cận thành để đưa bóng vào lưới. Các cầu thủ Dortmund phản ứng vì cho rằng tiền đạo người Brazil đã rơi vào thế việt vị.
Trọng tài chính Espen Eskas (Na Uy) không vội đưa ra phán quyết, mà đợi tổ VAR đứng đầu bởi trọng tài Dennis Higler (Hà Lan) rà soát bằng công nghệ việt vị bán tự động (SAOT – Semi-Automated Offside Technology). Sau khoảng vài phút dừng trận, quyết định được đưa ra: không việt vị, bàn thắng được công nhận cho Barca.
Nhưng điều bất thường xảy ra không lâu sau đó, khi truyền hình mới bắt đầu phát sóng hình ảnh dựng 3D từ hệ thống SAOT. Bức ảnh này cho thấy Raphinha không vượt qua hậu vệ cuối cùng của Dortmund – cụ thể là Serhou Guirassy – ở thời điểm bóng rời chân Cubarsi. Vấn đề nằm ở việc hình ảnh từ góc quay truyền thống và ảnh dựng 3D không hoàn toàn khớp nhau.
Raphinha bị cho là rơi vào thế việt vị khi đá nối cận thành ghi bàn cho Barca. Ảnh: GETTY.
Theo đoạn video phát lại từ phía truyền hình, chân phải của Raphinha dường như đã vượt qua vạch 5,5 mét – một căn cứ phổ biến để xác định vị trí trên sân. Tuy nhiên, trong ảnh 3D được dựng bởi SAOT, tiền đạo của Barca lại ở vị trí có vẻ gần vạch 5,5 mét hơn, và chân phải cũng không chạm mặt đất. Từ đó dấy lên nghi vấn: liệu thời điểm chạm bóng mà công nghệ xác định có thật sự đồng bộ với hình ảnh truyền hình hay không?
Cựu trọng tài nổi tiếng người Tây Ban Nha – ông Iturralde Gonzalez – khi được hỏi về vụ việc đã lên tiếng bảo vệ cho hệ thống. Trả lời tờ Diario AS, ông cho rằng công nghệ SAOT hiện đại đến mức không thể nghi ngờ. “Khi đường giới hạn đã được máy tính dựng nên, chúng ta phải tin tưởng vào nó. Công nghệ là công cụ khách quan hơn con mắt người thường. Dù sát nút đến đâu, cũng không có sự thiên vị,” ông nhấn mạnh.
Tuy nhiên, báo chí Tây Ban Nha lại không hoàn toàn đồng tình. Tờ OkDiario đã phân tích kỹ hình ảnh và nhận định rằng Raphinha có thể đã rơi vào thế việt vị. Tờ báo đặt dấu hỏi lớn về độ chính xác của thời điểm mà SAOT chọn làm mốc – liệu đúng là khoảnh khắc Cubarsi chạm bóng hay chưa? Sự khác biệt về góc quay, tốc độ dựng hình, và thuật toán tính toán vị trí khiến cho người xem khó lòng xác định được đâu là chuẩn mực cuối cùng.
Nghi vấn công nghệ việt vị bán tự động thiên vị Barca vì các hình ảnh không giống nhau. Ảnh: GETTY.
Cần biết công nghệ SAOT đã được UEFA áp dụng từ mùa giải Champions League 2022-2023, nhằm hỗ trợ VAR trong các tình huống việt vị phức tạp. Hệ thống này sử dụng đến 12 camera quang học đặt quanh sân để thu thập dữ liệu 3D theo thời gian thực từ 29 điểm trên cơ thể mỗi cầu thủ. Đồng thời, vị trí của quả bóng cũng được xác định từng khung hình. Khi có tình huống nhạy cảm, phần mềm sẽ phát cảnh báo cho VAR và từ đó tiến hành kiểm tra thủ công.
Dù vậy, SAOT không phải là không có khuyết điểm. Một trong số đó chính là độ trễ hoặc không đồng bộ giữa các khung hình truyền hình và ảnh dựng. Ngoài ra, việc không thể hiển thị tức thời lên màn hình tại sân vận động cũng khiến khán giả khó hiểu và dễ nghi ngờ. Ở góc nhìn khách quan, bàn thắng của Raphinha có thể đúng luật nếu dựa trên thuật toán của SAOT. Nhưng mặt khác, những nghi ngờ là có cơ sở khi hình ảnh từ các nguồn lại không thống nhất.
Barca chiếm ưu thế lớn sau trận đại thắng Dortmund 4-0 và thoải mái chờ cuộc tái đấu. Ảnh: GETTY.
Vấn đề không chỉ là một bàn thắng, mà còn là lòng tin mà người hâm mộ đặt vào công nghệ – đặc biệt là ở những trận đấu lớn có tầm vóc như Champions League. Tình huống gây tranh cãi tại sân Montjuic là một ví dụ rõ ràng cho thấy sự phức tạp trong việc áp dụng công nghệ vào thể thao. Công nghệ có thể hỗ trợ, nhưng khi không đủ minh bạch hoặc gây ra các mâu thuẫn hình ảnh, nó sẽ làm nảy sinh sự hoài nghi thay vì giải quyết vấn đề.
Trước mắt, Barcelona vẫn giữ lợi thế lớn với chiến thắng 4-0, gần như đặt một chân vào bán kết. Nhưng phía sau trận thắng là một câu hỏi chưa được trả lời trọn vẹn: liệu công nghệ việt vị bán tự động đã thật sự hoàn hảo, hay vẫn cần sự điều chỉnh để tránh biến VAR thành nguồn gốc của tranh cãi? Trong bóng đá hiện đại, việc cân bằng giữa công nghệ và cảm xúc vẫn là bài toán chưa có lời giải tuyệt đối.
HÙNG VĂN
