Vitinha chơi bùng nổ ở mùa 2024/25.
Vào thời điểm Lionel Messi, Neymar và Kylian Mbappe còn ngự trị trong phòng thay đồ PSG như những vì tinh tú không thể bị che lấp, Vitinha chỉ là cái tên mờ nhạt - một cầu thủ non trẻ, nhỏ con và bị xem là “chưa đủ tầm” cho đẳng cấp Champions League. Nhưng đêm Munich vừa qua, trong chiến thắng lịch sử 5-0 của PSG trước Inter Milan, chính Vitinha - không phải một siêu sao nào khác - mới là nhạc trưởng đích thực, kẻ điều phối nhịp độ và định đoạt thế trận.
Từ một cầu thủ bị cho là "không đủ tốt" bởi Messi (dù anh phủ nhận tin đồn cãi nhau với huyền thoại người Argentina), đến chỗ đứng hôm nay - trái tim của hàng tiền vệ PSG vô địch châu Âu - Vitinha không chỉ chứng minh được giá trị bản thân, mà còn đặt ra câu hỏi lớn: liệu thế giới bóng đá có đang đánh giá sai kiểu cầu thủ như anh?
Từ "cầu thủ phút 77" đến trung tâm vũ trụ của PSG
Còn nhớ khi khoác áo Porto, Vitinha từng là “cầu thủ thay người quen thuộc từ phút 72 đến 77”. Được Wolves đem về theo dạng cho mượn, anh ra sân không quá 20 lần, không có bàn thắng, không có dấu ấn rõ nét, và nhanh chóng bị bỏ lại. Khi ấy, Vitinha như hàng tá tiền vệ kỹ thuật khác của bóng đá Bồ Đào Nha: nhẹ cân, nhịp nhàng, nhưng chưa cho thấy bất kỳ lý do gì để tin rằng anh có thể tỏa sáng ở môi trường đỉnh cao.
Wolves không mua đứt - và không ai trách họ. Không ai khi đó có thể hình dung cầu thủ ấy sẽ trở thành hạt nhân trong đội hình PSG vô địch Champions League sau đó chỉ 3 năm.
Thành công của Vitinha không thể tách rời khỏi Luis Enrique - người chuyển hóa anh từ một “trạm trung chuyển” thành một “bộ não toàn quyền” trên sân. Trong hệ thống Enrique xây dựng, Vitinha không chỉ chuyền - anh dẫn dắt, kiểm soát, điều tiết, chuyển trạng thái và quan trọng hơn cả, tạo ra sự ổn định chiến thuật ở trung lộ - nơi mà PSG từng khủng hoảng trong suốt kỷ nguyên siêu sao.
Trong trận chung kết Champions League thắng Inter Milan 5-0, Vitinha sắm vai nhạc trưởng của PSG.
Trước Inter Milan, mọi ánh đèn sân khấu có thể chiếu vào những bàn thắng, nhưng người làm thay đổi tốc độ và dòng chảy trận đấu chính là Vitinha. Bàn mở tỷ số đến từ cú chích bóng sắc bén của anh cho Desiré Doue - đường chuyền không xuất hiện trên bảng kiến tạo, nhưng mở khóa hàng phòng ngự Inter. Ở bàn thứ ba, Vitinha là tác giả của cú chọc khe “gây mê” toàn bộ hàng thủ - một đường chuyền lạnh lùng như sát thủ, giết chết hy vọng của đối thủ.
Tại Champions League mùa 2024/25, Vitinha là cầu thủ chuyền bóng nhiều nhất giải. Anh cũng đứng thứ hai về quãng đường di chuyển, chỉ sau João Neves - người đồng đội đầy năng lượng. Nhưng điều khiến Vitinha khác biệt không nằm ở số lượng, mà ở chất lượng và bối cảnh: trong một đội bóng kiểm soát bóng cao như PSG, để giữ được nhịp độ, tránh những pha mất bóng nguy hiểm, lại phải tung ra các đường chuyền “nâng tầm tốc độ” đúng lúc - đó là nghệ thuật.
Trước Inter, anh hoàn thành 44/46 đường chuyền tầm trung - một hiệu suất kinh ngạc ở cường độ cao, và là chìa khóa cho những pha chuyển trạng thái tốc độ mà PSG thực hiện.
Điều này cho thấy Vitinha không phải mẫu cầu thủ "làm nền". Anh là chất keo chiến thuật, là máy đo nhịp tim của đội bóng. Và để thi đấu ở vị trí ấy, cần nhiều hơn là kỹ thuật - cần cái đầu lạnh, sự tự tin tột bậc, và một bản lĩnh thép trong những khoảnh khắc nghẹt thở.
Bài học cho bóng đá Anh và sự thờ ơ với “kiểu Vitinha”
Thật trớ trêu, Wolves - một đội bóng Premier League - từng có trong tay Vitinha nhưng không nhận ra tiềm năng. Nhưng vấn đề lớn hơn không nằm ở Wolves, mà nằm ở tư duy bóng đá Anh.
Đến nay, bóng đá Anh vẫn thiếu mẫu tiền vệ như Vitinha: không cơ bắp, không tốc độ cao, nhưng biết đọc thế trận, biết cách làm trận đấu “dịu lại”, biết cách kiểm soát không gian mà không cần va chạm. Anh từng bị xem là yếu đuối, thiếu chất “chiến đấu”. Nhưng bóng đá hiện đại đã chuyển hướng: thống trị không còn nằm ở cơ bắp, mà nằm ở trí tuệ. Và Vitinha là hiện thân rõ ràng cho xu hướng đó.
Vitinha giờ là nhân tố quan trọng của PSG.
Trong khi tuyển Anh vẫn loay hoay tìm lời giải ở trung tuyến - nơi Kalvin Phillips mờ nhạt, Henderson đã già, còn Jude Bellingham được đẩy lên quá cao - thì một “nửa Vitinha” thôi cũng đủ để gia cố và nâng tầm đội hình.
Trở lại với câu chuyện Vitinha có thực sự từng bị Messi mắng? Chuyện đó giờ đã thành giai thoại, nhưng sự nghiệp luôn cần một “cái tát” - dù thật hay tưởng tượng - để làm động lực. Từ cái bóng của Messi, từ những ánh nhìn nghi ngờ của truyền thông Pháp, Vitinha nay trở thành cầu thủ đẳng cấp thế giới đúng nghĩa, và PSG - lần đầu tiên sau nhiều năm - không cần đến các siêu sao để giành chiến thắng.
Luis Enrique đang nhào nặn một PSG kỷ luật, có cấu trúc và không còn sống nhờ khoảnh khắc cá nhân. Trong đội hình ấy, Vitinha không nổi bật nhất, nhưng là nhân tố không thể thiếu - đúng như cách mà một chốt truyền lực âm thầm hoạt động trong cỗ máy xe sang Đức.
Và sắp tới, tại FIFA Club World Cup - nơi PSG sẽ tranh ngôi vô địch thế giới cấp CLB - Vitinha sẽ lại là cái tên mở đường. Biết đâu lần này, anh còn có thể khiến Messi - nếu theo dõi - phải… mỉm cười cay đắng.
5 bàn thắng của PSG trong trận chung kết Champions League Rạng sáng 1/6, PSG thăng hoa và tạo ra trận chung kết Champions League có cách biệt lớn nhất lịch sử.
Di Cầm
